[vc_row][vc_column][vc_column_text]
(Dilation & Curettage)
دیلاسیون وکورتاژ (D&C) ، یک عمل جراحی ایمن به جهت تراشیدن جدار داخلی رحم (تمامی لایه مخاطی داخل رحم) به وسیله ابزاری به نام کورت رحمی به منظور درمان و یا نمونه برداری از رحم است که برای اطمینان از سلامتی رحم و نیز تشخیص و درمان بسیاری از مشکلات مربوط به رحم از جمله سرطان رحم، استفاده می‌شود.
این عمل ، با تشخیص پزشک متخصص زنان و زایمان و متعاقب مشاهده برخی علایم از جمله خونریزی غیرطبیعی و نامنظم رحم (AUB) و بررسی نتایج سونوگرافی در بانوان میباشد که به دو روش سرپایی در مطب و جراحی در اتاق عمل، تجویز می شود.
انواع کورتاژ
نوع اول : کورتاژ تشخیصی (نمونه‌گیری اندومتریال)
انجام این تست که بیوپسی نامیده می شود؛ بصورت سرپایی و بدون درد در مطب و یا پس از عمل جراحی هیسترکتومی انجام می شود و نمونه‌ای از بافت جداره‌ی داخلی رحم (اندومتریال) گرفته و برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
مدت این تست، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می باشد و در موارد زیر تجویز می‌شود:
- هرگونه خونریزی غیرطبیعی و مقاوم به درمان.
- بیمار پس از دورهیائسگی خونریزی داشته باشد.
- پزشک طی معاینات روتین برای بررسی ابتلا بهسرطان دهانه رحم متوجه وجود سلول‌های غیرعادی در جداره داخل رحم (اندومتریال) شود.
این تست می‌تواند موارد زیر را بررسی کند:
- هایپرپلازی آندومتریال: یک وضعیت پیش سرطانی که در آن لایه مخاطی داخل رحم بیش‌ازحد ضخیم می‌شود.
- پولیپ رحم (از جمله پولیپ آندومتر (گرفتگی لایه پوشاننده‌ی داخل رحم))
- فیبروم رحمی (تومورهای خوش‌خیم داخل حفره رحم)
- سرطان رحم(تومورهای بدخیم داخل رحمی)
نوع دوم : کورتاژ درمانی
در صورتی که کورتاژ به منظور درمان انجام شود، تمامی لایه مخاطی داخل رحم برداشته می‌شود (و نه فقط بخش کوچکی از آن برای نمونه). این جراحی در موارد زیر تجویز می‌شود:
- پاک کردن بافتی که پس ازسقط‌جنین در رحم باقی‌مانده است و یا تخلیه رحم برای جلوگیری از خونریزی و عفونت.
- برداشتن حاملگی مولار (پوچ) که در آن به جای تشکیل جنین سالم، بافت تومور مانند ناسالم تشکیل می‌شود.
- درمان خونریزی شدید بعد از زایمان با برداشتن بافت باقی مانده از جفت در رحم.
- برداشتن پولیپ‌های رحم و دهانه رحم ونمونه برداری از آنها در صورت نیاز
این عمل توسط خانم دکتر افقهی به همراه با عمل دیگری مانند هیستروسکوپی انجام می شود به نحوی که یک وسیله باریک همراه منبع نوری و دوربین را وارد واژن شده، به داخل رحم می‌رود. بدین ترتیب، پزشک بدون باز کردن شکم و با دیدن داخل جداره رحم ، نواحی غیرعادی را بررسی و در صورت نیاز، ضمن خارج کردن پولیپ‌های رحم ، نمونه‌برداری نماید.
روش نمونه‌گیری اندومتریال
- بیمار به پشت روی تخت دراز می‌کشد و پاهای او روی دسته‌های مخصوصی که در طرف پایین تخت هستند قرار می‌گیرد.
- پزشک، وسیله‌ی مخصوصی به نام اسپکولوم را وارد واژن می‌کند تا دهانه رحم را ببیند.
- پزشک میله‌ای را وارد دهانه رحم می‌کند و به تدریج میله‌های ضخیم‌تر و ضخیم‌تری استفاده می‌کند تا به آرامی دهانه‌ی رحم باز شود (اتساع داده شود) و این کار را تا زمانی که دهانه رحم به اندازه‌ی کافی باز شود ادامه می‌دهد.
- پزشک میله‌ی اتساع دهنده را برمی‌دارد و سپس یک وسیله قاشق مانند به نام کورت (curette) که لبه‌ی تیزی دارد، یا وسیله‌ی ساکشن را وارد رحم می‌کند تا بافت داخل رحم را بردارد.
- نمونه برداشته شده جهت بررسی ، به آزمایشگاه تخصصی ارسال میگردد.
لازم به ذکر است بیمار، قبل از انجام عمل، بی حسی موضعی می شود و پس از عمل و برای رفع درد ناشی از انقباضات شکمی، مصرف ایبوبروفن یا سایر داروهای مسکن را تجویز می شود.
عوارض
بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات جهانی، کورتاژ عملی ایمن بوده، به ندرت موجب بروز عوارض می‌شود؛ خصوصا آنکه توسط پزشک متخصص و مجرب انجام گردد. از جمله عوارض احتمالی و نادر این عمل جراحی عبارتند از :
-
خونریزی واژینال و یا درد لگن
این عارضه که شبیه به گرفتگی عضلات قاعدگی است؛ برای چند روز پس از کورتاژ طبیعی است. به طور معمول، قرص های مسکن برای کنترل درد کافی است.
-
سوراخ شدن رحم :
این مشکل اغلب در زنانی به وجود میاید که به تازگی باردار بوده‌اند و یا یائسه شده‌اند. در اغلب موارد این پارگی به‌خودی‌خود خوب می‌شود. اما اگر یکی از رگ‌های خونی یا سایر ارگان‌ها آسیب‌دیده باشد، عمل دیگری باید انجام شود تا این مشکل برطرف شود.
-
خونریزی از واژن و دهانه رحم :
این عارضه با اعمال فشار، استفاده از دارو یا بخیه زدن ، متوقف می شود.
-
تشکیل بافت فیبروزی در جای زخم‌ها در رحم :
به این مشکل که در موارد نادری ایجاد می شود؛ سندرم آشرمن گفته می‌شود. این مشکل اغلب زمانی بروز می‌کند که عمل کورتاژ بعد از سقط‌جنین یا زایمان انجام شود. این مشکل می‌تواند موجب توقف قاعدگی یا دردناک شدن آن، سقط‌جنین در آینده و حتی نابارور شدن بشود.
موارد منع انجام
موارد منع کورتاژ بسیار کم هستند. به طور کلی می توان گفت:
- اگر فرد، بیش از حد بیمار است و نمی تواند عمل جراحی را تحمل کند (در خصوص کورتاژ درمانی )
- در صورتی که بیمار قادر به جدا کردن پاها نیست، مثلا به خاطر آرتروز شدید مفصلی در باسن
- اگر فرد حامله است و یا فکر می کند حامله است، نباید کورتاژ انجام دهد مگر این که برای درمان سقط جنین یا به منظور سقط به کار گیرد.
- در صورت انسداد سرویکس رحم یا نامشهود بودن آن به دلیل برخی ناهنجاری ها.
- در صورتی که فرد داری عفونت لگن و واژن باشد.
- در صورت وجود اختلالات خونی که منجر به ایجاد خونریزی شدید در فرد پس از انجام عمل می شود.
- زمانی که فرد دچار دیابت یا فشار خون کنترل نشده باشد.
- در صورتی که انواع بی هوشی برای فرد خطرساز باشد.
توصیه ها
- بانوان، باید از یک شب قبل از انجام این تست( از هشت ساعت قبل)هیچ چیزی نخورند و نیاشامند.
- لازم است که یک نفر در روز انجام کورتاژ تشخیصی همراه فرد باشد .
- قبل از کورتاژ تشخیصی، انجام آزمایش خون برای برای برخی از زنان، تجویز می گردد (انجام این آزمایش برای تمامی زنان لزوم ندارد).
- حداقل تا دوهفته پس از انجام کورتاژ و تا زمانی که دهانه رحم به حالت عادی بازگردد؛ باید از قرار دادن هر چیزی در واژن خودداری شود تا باکتری وارد رحم نشده و عفونتی ایجاد نشود.
- تا یک هفته (یا تا زمانی که خونریزی متوقف شود) نزدیکی نشود و از دوش واژینال استفاده نشود.
- معمولا ۲ تا ۶ هفته بعد از انجام این عمل، پریود شروع می‌شود و بهتر است تا آن زمان از تامپوناستفاده نشود
- پس از انجام این عمل مشخص نیست که تخمک گذاری چه زمانی به وضعیت نرمال بر میگردد، بنابراین در اولین نزدیکی از قرص یا سایر روش‌های مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده شود
- قبل از انجام کورتاژ درمانی، سونوگرافی و کورتاژ تشخیصی (بیوپسی) بعمل آید.
- حدود ۵۰٪ از خانم هایی که سقط جنین دارند کورتاژ انجام نمی دهند. خانم ها می توانند در خصوص سقط جنین قبل از هفته دهم بارداری تمام مشکلات را به تنهایی حل کنند. پس از هفته دهم بارداری، سقط جنین به احتمال زیاد ناقص خواهد بود و نیاز به کورتاژ دارد. انتخاب استفاده از کورتاژ یا فرایند طبیعی با تشخیص پزشک متخصصمی باشد.
- در صورتی که خانم ها دارای عفونت واژنی باشند، بایستی قبل از انجام کورتاژ، به طورکامل درمان شوند.
- در صورت مصرف داروی خاص ، متخصص باید در جریان گذاشته شود. مخصوصا مصرف داروهایی که باعث رقیق شدن خون می شوند.
- از انجام ورزش و کارهای سنگین به مدت یک هفته پس از عمل، اجتناب شود.
- در صورت وجود تهوع، فرد باید غذاهای کم چرب مصرف کند.
- خونريزي نامرتب رحمي در زنان قبل از يائسگي و بعد از يائسگي بعلت احتمال وجود ضايعات خوش خيم و بدخيم در آندومتر و آندوسرويكس، يكي از علايم سرطان رحم بوده، نياز به ارزيابي جدي دارد.
نتایج پاتولوژی بافتهای نمونه برداری شده از رحم:
پس از انجام عمل کورتاژ، نمونه جهت بررسی به آزمایشگاههای تخصصی ارسال می گردد و بر اساس نتایج اعلام شده، فرایند درمان توسط پزشک و تیم همکار، آغاز می گردد.
بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات حاصله میتوان گفت بيشترين علل AUB در سنين قبل از يائسگي، عللي غير از ناهنجاري اندومتر و در سنين پس از 50 سال به علت غير طبيعي بودن اندومتر مي باشد.
شایع ترین نتایج پاتولوژی در سنین مختلف را بدینگونه دسته بندی نمود:
| گروه سنی | طبیعی | محصول حاملگی | پولیپ |
| ۱۵ الی ۴۰ سال | ۵۵.۱ درصد | ۳۷.۷ درصد | ۴.۶ درصد |
| ۴۰ الی ۵۰ سال | ۶۱.۵ درصد | ۲۰.۷ درصد | ۷.۵ درصد |
شایان ذکر است گزارشهاي مشاهده شده در سنين پس از ۵۰ سالگي عبارت بودند از:
هيپرپلازي (۴۸%)، پوليپ (۲۰%)، سرطان (۱۶%) و اندومتريت (۱۶%).
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
