تنبلی تخمدان
تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک نام بیماری است که به دلیل اختلالات هورمونی در خانم‌ها ایجاد می‌شود. در این بیماری کیسه‌های حاوی مایعات در نواحی مختلف تخمدان رشد می‌کنند و باعث اختلالات هورمونی می‌شوند. تنبلی تخمدان میتواند با علائم زیر همراه باشد:
- افزایش موهای زائد، ریزش موی سر و جوش صورت (علائم افزایش هورمون‌های آندروژی در بدن فرد)
- قاعدگی نامنظم
در صورت داشتن علائم فوق پزشک آزمایشات و تست‌هایی (مثل سونوگرافی) برای شما تجویز میکند و در صورت تشخیص تنبلی تخمدان روند درمان را برای شما آغاز میکند. در صورت عدم توجه به درمان، این بیماری مشکلات بیشتری مانند سرطان تخمدان، سرطان پستان، سرطان رحم و ناباروری را برای فرد به دنبال دارد.
علائم تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی‌کیستیک
- اختلال قاعدگی که میتواند به‌صورت طولانی یا کوتاه‌شدن دوره قاعدگی یا لکه بینی پراکنده باشد
- افزایش وزن
- اختلالات خلقی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال در خوردن
- خشکی واژن
- اختلال و ناهنجاری در بارداری
- رشد موی زائد خشن و تیره در برخی از نواحی بدن مانند: لب، چانه، ناف، ران‌ها و…
- تعرق شبانه
- کاهش میل جنسی
- بروز آکنه و جوش‌های زیر صورت
- ریزش مو
- خشک و کم سو شدن چشم‌ها
انواع تنبلی تخمدان
تمام علائمی که گفته شد در بیمار دیده نمی‌شود؛ بلکه با توجه به‌شدت بیماری و وضعیت فرد علائم به‌صورت شدید یا خفیف در او دیده می‌شود. برخی از علائم تنبلی تخمدان مانند تاری دید و رشد موهای زائد نشان‌دهنده تنبلی تخمدان شدید است، در صورت داشتن این علائم حتماً به پزشک مراجعه کنید. تنبلی تخمدان معمولاً به چهار نوع تقسیم می‌شود که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
مقاومت به انسولین
هورمون انسولین وظیفه کنترل قند خون بدن را به عهده دارد. بسیاری از افرادی که به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا هستند نسبت به هورمون انسولین مقاومت زیادی پیدا می‌کنند. مصرف زیاد مواد قندی و نشاسته سبب تولید چربی در بدن می‌شود و به دنبال آن باعث بروز تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک در فرد می‌شود.
التهاب درجه پایین
بعضی از افرادی که به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا هستند دچار التهاب درجه پایین می‌شوند که تخمدان‌ها را برای تولید آندروژن تحریک میکند. افرادی که به عفونت و حساسیت پوستی مبتلا هستند و آزمایش خون آنها نشان‌دهنده کمبود ویتامین دی در بدن آنها است با مصرف مکمل‌های منیزیم (مکمل منیزیم خاصیت ضدالتهابی دارد) می‌توانند علائم تنبلی تخمدان را در خود کاهش دهند.
تنبلی تخمدان پنهان
در برخی از موارد تنبلی تخمدان علائمی ندارد. عواملی مانند کمبود ید، شیرین‌کننده‌های مصنوعی، بیماری تیروئید و رژیم غذایی گیاهی میتواند باعث ابتلای شما به بیماری تنبلی تخمدان شود؛ اما علائم ظاهری در شما دیده نشود.
عوارض تنبلی تخمدان
تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک به‌خاطر اختلالات هورمونی که در بدن ایجاد میکند عوارض مختلفی را به همراه دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
ناباروری
یک بارداری سالم در گرو تخمک‌گذاری سالم و موفق است. در بیماری تنبلی تخمدان بیمار به طور منظم تخمک‌گذاری نمی‌کند به همین خاطر یکی از مهم‌ترین عوارض تنبلی تخمدان ناباروری است.
آپنه خواب
اضافه‌وزن و تنبلی تخمدان میتواند یکی از دلایل آپنه خواب باشد. آپنه خواب به حالتی گفته می‌شود که در آن بین تنفس فرد در خواب به‌صورت مکرر وقفه ایجاد می‌شود و ادامه خواب فرد دچار اختلال می‌شود. خوب است بدانید زنانی که به بیماری چاقی و تنبلی تخمدان مبتلا هستند ۵ الی ۱۰ برابر بیشتر از سایر افراد به این بیماری مبتلا می‌شوند.
سرطان آندومتر
در زمان تخمک‌گذاری مخاط رحم از بین می‌رود. زمانی که هر ماه تخمک‌گذاری انجام نشود مخاط داخل رحم ضخیم‌تر می‌شود و خطر ابتلا به سرطان آندومتر را در فرد افزایش می‌دهد.
سندروم متابولیک
همان‌طور که گفتیم خطر ابتلا به تنبلی تخمدان در زنانی که مشکل اضافه‌وزن دارند نسبت به سایر افراد بیشتر است. اضافه‌وزن و تنبلی تخمدان در کنار هم می‌توانند خطر ابتلا به قند خون، کاهش کلسترول ( HDLکلسترول مفید)، افزایش کلسترول( LDLکلسترول مضر) و فشارخون بالا را در فرد افزایش دهد. به مجموعه‌ای از این عوامل سندروم متابولیک گفته می‌شود که خطر بیماری قلبی و سکته را در بیمار افزایش می‌دهد.
افسردگی
تغییرات هورمونی و ظاهری (رشد موهای زائد) که در بیماری تنبلی تخمدان در فرد ظاهر می‌شود باعث ایجاد احساسات منفی در بیمار می‌شود. افسردگی و اضطراب جزو عوارض بیماری سندروم تخمدان پلی‌کیستیک به شمار می‌رود.
تشخیص تنبلی تخمدان
روش‌های مختلفی برای تشخیص تنبلی تخمدان وجود دارد؛ اما سونوگرافی جزو بهترین روش‌های تشخیص این بیماری به شمار می‌رود. در این روش از لگن، رحم و تخمدان سونوگرافی انجام می‌شود تا اندازه تخمدان (کوچک یا بزرگ‌بودن) مشخص شود و تغییرات تخمدان نشان داده شود. خوب است بدانید سونوگرافی جزو روش‌های غیرتهاجمی به شمار می‌رود و با استفاده از دستگاهی که امواج فراصوت را با فرکانس بالا از خود ساتع میکند انجام می‌شود. علائم زیر جزو علائمی است که در سونوگرافی نشان‌دهنده تنبلی تخمدان است:
- ضخامت رحم بیش از حد نرمال
- تخمدان‌ها ۳ برابر بزرگ‌تر از حالت نرمال باشد
- در هر تخمدان تعداد فولیکول‌ها ۱۲ یا بیشتر از ۱۲ باشد
افراد مبتلا به تنبلی تخمدان چه نکاتی را باید رعایت کنند
- ۷ الی ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید
- به طور منظم ورزش کنید
- از لبنیات کمتر استفاده کنید
- از شکر استفاده نکنید
- به مقدار کافی آب بنوشید
- در طول روز از عوامل استرس‌زا دوری کنید
- از آرد سفید کمتر استفاده کنید
- داروها و مکمل‌های خود را تحت نظارت پزشک خود مصرف کنید
- از شرایط التهاب زا مانند مصرف سیگار دوری کنید
چه مواردی به درمان بیماری تنبلی تخمدان کمک میکند
موارد بسیاری وجود دارند که با رعایت آن می‌توانید به روند بهبود تنبلی تخمدان کمک کنید در ادامه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم:
- غذاهای ضدالتهاب
- چربی سالم
- صبحانه
- کاهش وزن با استفاده از رژیم اصولی
- کاهش کربوهیدرات و افزایش مصرف پروتئین
کلام آخر
تنبلی تخمدان یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در زنان است. افزایش هورمون‌های آندروژنی، افزایش مقاومت بدن نسبت به انسولین و به دنبال آن افزایش سطح انسولین، افزایش هورمون‌های التهابی از پیامدهای بیماری تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک به شمار می‌رود. توجه داشته باشید که تنبلی تخمدان و تخمدان ضعیف با هم متفاوت هستند در بیماری تخمدان ضعیف AHM زیر1/1 قرار دارد و در سندروم تخمدان پلی‌کیستیک AHM بالای 3 تا 3/5 است.j
